کرزی څه غواړی، زور که زور؟!

 له بینوا نه په مننه

کرزی څه غواړی، زور که زور؟!

لیکوال: ډاکټر حبیبی

افغان ولسمشر ښاغلی کرزی د شنبې په ورځ ( د ۲۰۰۹ مېلادې کال دفیبروری دمیاشتې په ۲۲ تمه چې دکب یا حوت دمیاشتې د۱۰ نیټې سره سمون لری)، دیوه فرمان په صادرولو سره حکم وکړ چی  د جمهوری ریاست  ټاکنې دی د اساسی قانون سره سم دروان میلادی کال دمۍ یا  اپریل په میاشت کې تر سره شی.ښاغلی کرزی خپل هوډ په ناببره توګه په ډاګه کړ، چې له امله یې داوباما ځوانه اداره له یوشمیر ننګونو او جنجالونو سره مخ کړی ده.تردې وړاندې دټاکنوخپلواک کمېسون دروان میلادی کال دجنورۍ په میاشت کې اعلان وکړچې په هېواد کې د امنیتې حالت د نه ډاډمن توب او لوژیستیکې سامان آلاتود نشتوالې  له امله دوې اړ دی چې راتلونکې ولسمشرېزې ټاکنې دزمرې دمیاشې په ۲۹ تمه چې داګست دمیاشتې دشلمې نیټې سره برابره ده ترسره کړی. د ټاکنو خپلواک کمیسون دغه نیټه له ښاغلی کرزی،  نړیوالې ټولنې او نورو سره په سلامشوره ټاکلې وه.

ښاغلی کرزې په خپل همدغه فرمان سره خپل سیاسی حریفان اوسیالان په ځانګړی ډول د باراک حسین اوباما اداره چې لاله وړاندی یې دښاغلې کرزې په ادارې نیوکې کړې وی دوخت څخه په استفادې او د اساسی قانون  ترعنوان لاندی داسی کارترسره کړ چې امله یې واشنګټن د یوشمیرکشمکشونو او جنجالونوسره مخ او وارخطا کړی دی. دلته پوښتنه راولاړیږی چې آیاکرزې پدی پوهیږې چې داوباما اداره غواړه دده پرځاې داسی یوڅوک  دواک په ګدۍ کښینوی چې هم امریکا اوهم نوروته دمنلو وړ وې او لدې لارې ځانته د خټویوه پوزه جوړه کړې اوسی؟ آیا کرزې په خپل ځان دومره متکې نه  دې چې ده او دده ادارې په دا تیرو اوو کلونوکې څه ترسره کړې ملت ته یې ځواب ورکړی، اوپه راتلونکو ټاکنو کې په میړانه اوشهامت سره ځان راښکاره کړی، که واقعاً ښاغلی کرزې په خپل ځان باور لری چې خیانت یې ندې کړې او نه یې  دچا حق خوړلې نومیدان ته دې راودانګی  او خپل ملت نه دې دباور را یه ترلاسه کړی. او که خبره بل څه وی نو بیا تشې په خوله د دیموکراسې ناری وهل او دخلکوپه سترګوکې دخاورې اچول ندی په کار. لکه چې وایې "څه چې کرې هغه به ریبې"...

دلته له خلکو سره په ذهن کی یو شمیر پوښتنې راولاړیږی چې آیا کرزې به په خپل وروستې فرمان داوبا نوې او ځوانه اداره ترفشار لاندی راولی، او څه تری غواړی؟ آیا دکرزی وروستۍ وینا دهغه په سیالانو په راتلوونکو ټاکنو کې څه اغیزه درلوداې شی؟ او که غواړی چی په زور او جنجال له ارګ څخه ووځی؟ دا هغه څه دې چې په ورسته کی به ترې پرده لیرې او  حقیقت به ټولو ته څرګند شی.

دسیاسی شنونکو او نظردخاوندانوپه وینا دټاکنو د ترسره کیدولپاره ډاډمن  امنیت لومړنې بنسټ جوړوی که چیرې په یوه سیمه کې ډاډمن امنیت نه وی نودهغې سېمې وګړی به څرنګه وکولای شې په ټاکنوکې ګډون وکړی ترڅو لدی لاری خپل روښانه راتلوونکې وټاکی. څه موده وړاندې دهېواد دکورنیو چارو وزیر محمدحنیف اتمر په دی خبره اعتراف کړې چې دهیواد په شاوخوا ۱۷ ولایتونو  کې ورانکارې ډلې اوټپلې شته چې امله یې دهماغه سیمې امنیت له ګواښ سره مخامخ دې، خو ځېنې امریکایې او غربې ادارې بیا دغه شمیره یوڅه لوړه په ګوته کوی او وایې چې دهېواد ۷۲  په سلو خاوره کې طالب اورپکی  فعالیت ترسره کوی.که چیرې دکورنیو چارو د وزیر ښاغلی اتمر او غربې ادارو وینا په غور واورو او ورته ځیر شو نو په اوسنیو شرایطوکې د ټاکنو ترسره کیدل له امکان څخه لېری بریښې.د کرزی ددی فرمان په صادریدو سره کورنی او بهرنې غبرګونونه رامنځ ته شول، د ځینو په اند ښاغلې کرزې غواړې په دغه کارسره دخپل واک موده پسې زیاته کړی.او یا هم په یوه جنجال دولسمشرۍ له دندی څخه ګوښه شی.

خو دښاغلی کرزی له دغې فیصلې وروسته، د متحده ایالاتو د بهرنیو چارو وزارت په بیړه  اعلان وکړ چی د منصفانه او آزادو ټاکنو لپاره مناسبه نېټه د اګست میاشت ده،  کومه چې دټاکنو خپلواک کمیسون لا له وړاندې په ګوته کړی. بل لورې ته د ازادو او عادلانه ټاکنو بنیاد" فیفا" د ولسمشرحامد کرزی له فرمان سره سم د ټاکنو ترسره کېدل ، ناشونی بللې دی . فیفا په خپله یوه خپره شوې خبرپاڼه کې ویلی: "د رئیس جمهور په فرمان کې چې د کومې نېټې یادونه شوې ده ، په هغې کې د ټاکنو ترسره کېدل ناشونی برېښی او د ټاکنو رواوالې ، روښانتیا او عادلانه ترسره کېدو ته په کې سخت زیان رسیږی . فیفا زیاته کړې چې د ټاکنود قانون د ٣٣مې مادې له مخې د ټاکنو خپلواک کمیسیون د ټاکنو د ترسره کېدو نېټه له ټاکنو ١٤٠ ورځې مخکې اعلان کړی، خو د ولسمشر دغه تازه فرمان کېداى شی هم کمېسیون او هم د ټاکنو نومآندانو ته لوژستیکی بهېر ستونزمن، او لازمو شرایطو او یوشان فرصتونو ته دلاسرسی زمینه محدوده کړی .

 دځینو سیاسې شنونکو له انده دټاکنو دمهال ویش مسله او اړې ګړې کورنې اړخ هم لری. له یاده باید ونه ویستل شې کله چې دټاکنوخپلواک کمېسیون دټاکنو نیټه داګست دمیاشتې  شلمه (۲۰) په ګوته کړه نو په حکومت کې دننه او پارلمان کې دښاغلې کرزې مخالفان (په خاص ډول دشمال ټلواله او ملی جبهه) په دغه موده کې دکرزې مشروعیت او روا والې ترپوښتنې لاندې راوست، دکرزې ټولو مخالفو ډلو او ټپلو په یوه خوله چیغې جوړی کړی. ځکه دوې پوهیدل چې که داساسی قانون پربنسټ ټاکنې دغبرګولې دمیاشتې څخه وړاندې ترسره شې نو په داسی حال کی چې دهیواد په ختیځ او سویل کی ناکراری ډیره ده ، د دوې کاندید به هرومرو زیاتې رایې ترلاسه  او بریا به یې په برخه شی.خو اوس چې کرزی دټاکنو ترسره کیدل داساسی قانون سره سم دخپل یوه فرمان له مخې اعلان کړل، همدغه ټلواله بیا نیوکی کوی. خیرپدی هرڅوک پوهیږی چې غوا توره ده او شېدې سپینی کوی، خو ددی صاحبانو غوا کله کله څه چې هروخت دسپینو شېدو پرځاې توری شېدی کوی.

اوس پوښتنه راولاړیږی په داسې شرایطو کې چې روښانه ‎،شفافې، ولسواکې  او عادلانه ټاکنې څنګه ترسره کیدای شی؟ که چیرې دهیواد امنیتې حالت ته وکتل شی دافغانانو دغه حق چې دخپل روښانه راتلوونکی لپاره په خپله خوښه رهبر یا ولسمشر وټاکې له منځه ځی. خو خبره داده چې دلته هرڅوک اوبه خړوې او ماهیان نیسې، دې ته نه ګورې چې دچا حق خوړل کیږې او که نه؟ ټول دی له یوې مخې په ژرنده دل شی خو د ده خپله چاره پکې وشی .پدی ځاې کی باید دی ټکی ته هم اشاره وشی چې اوس مهال ټولنه دځان ځانۍ په لور د روانیدو په حال کې ده . په هرحال که چیرې ټاکنې ترهغې چې په ټول هیواد کې امنیت نه وې رامنځ ته شوی ترسره شی نو پایلې به یې دافغانستان او افغانانو لپاره ډیرسختې وی اویوځل بیا به هیواد دکورنی اړودوړ  په اور کې لمبه او وسوځی