دځواک دډېرښت فارموله ناکامه بریښی .
کابو۳میاشتې وړاندې په تېرمارچ کې دامریکانوی منتخب ولسمشربارک اوباما دافغانستان لپاره خپله نوې تګلاره اعلان کړه .
داوباما په تګلاره کې عمده ټکی په افغانستان کې دفوځی ځواک اونظامی شتون پراختیاوه چې له مخې به یې ۲۱زره نورعسکردبې شمېره جنګی چورلکوالوتکواوزغره والووسائلوپه بدرګه دې هیوادته استول کېدل .
اوباماترانتخابېدووړاندې په خپلوټاکنیزومنډوترړوکې امریکایی اولس ته داتمه ورکړې وه چې نوموړی به دامریکاپه بهرنۍ پالیسۍ کې بنسټیز بدلون راولی دعراق اوافغانستان دلانجودعاجل حل لپاره به کوټلی ګامونه واخلی ترڅودجګړئیز مالی مصرف په راکمېدوپه امریکایی مالیه ورکونکوبوج کم شی .
خونوموړی دسپینې ماڼۍ له تصرف څخه ۲میاشتې وروسته دافغانستان دلانجې دحل لپاره یوه داسې فارموله وړاندې کړه چې په لومړۍ ورځ یې لا دبریالیتوب په اړه شکونه موجودوه په داسې حال کې چې له تېروڅوکلنوتجربووروسته دنړیوالونظرخاوندانوپه دې اجماع راغلې وه چې دافغانستان موضوع نظامی حل نلری امریکایی ولسمشریوځل بیادنظامی ځواک په ډېرښت ټینګاروکړ .
دکابل بی واکه رژیم هم ددې ستراتېژۍ هرکلی وکړاوپه ډېره سادګۍ یې فکرکاوه چې په دې سره به دمجاهدینودفعالیت ساحې محدودې شی اوپه بریدونه کې به یې دپاموړکمښت راشی دهمدې اټکل له مخې دوی امریکایانوته دپلازمېنې کابل ګاونډی ولایتونه لوګر اومیدان وردګ ورپه نښه کړل ترڅوهمدلته دلومړنیوځواکونو په میشتیدنې سره لومړی دپلازمېنې امنیت خوندی شی .
دغه رازدنوې ستراتېژۍ له مخې څوفوځی کنډکونه دقندهار اوهلمندولایتونوته ولېږل شول ترڅوله هوائی ملاتړڅخه په استفادې په دې سیموکې دمجاهدینوفعالیتونه مهارکړی .
داوبامادځواکونودډېرښت دفارمولې پایلوته داډېره موده دټولوکورنیواوبهرنیوکتونکوسترګې وې چې څه نتائج به له ځانه سره ولری خواوس کرارکرارددې ستراتېژۍ دناکانۍ په اړه شکونه په یقین بدلیږی ددې ستراتېژۍ ۳ میاشتې تېریږی دځواکونودډېرښت پروګرام نږد ې پای ته رسېدلی اوزرګونه تنه نوی سرتېری لاله وړاندې په خپلوعملیاتوبوخت شوی خودنتائجوپه اړه یې یولوړپوړی امریکایی جنرال پېټرېیس وایی چې داڅوورځې وړاندې یې له ۸کلونوراهیسې په افغانستان کې ترټولوسخته اونۍ تېره کړې نوموړی ویلی چې ځواکونه یې په دې اونۍ کې ۴۰۰ځله تروسلوالوحملولاندې راغلی چې درانه تلفات یې هم له ځانه سره لرل .
بل خوادلوګراووردګوولایتونه چې دځواکونودډېرښت دستراتېژۍ لومړنۍ آزمایشګاه وه سږکال دامریکایی ځواکونولپاره تروروستۍ کچې خطرناکې سیمې بلل کیږی تېرکال به نږدې په اونۍ کې یوځل دلوګرله ولایت څخه دامریکایانودتلفاتوراپورورکول کېده خوسږکال دااندازه ورځنۍ کچې ته راټیټه شوېده په میدان وردګوکې دټوپ ددښتې دلویې امریکایی قرارګاه تاسیس یوازې مجاهدینوته دمیزایلواوهاوان دعملیاتویوغوره هدف په لاس ورکړی څواوونۍ وړاندې دهمدې قرارګاه دنویوځواکونو لخوا دچک اوخوات درې په غرنیوسیموکې عملیاتوددې سیمې مجاهدینوته فرصت ورکړ چې دښمن ته په مخامخ اوانفجاری بریدونوکې په لومړی ځل درانه تلفات واړوی .
دغه رازکندهار اوهلمند چې له یوې میاشتې راپدې خوا په کې په جیټ الوتکوسمبال نویوامریکایی ځواکونوعملیات پیل کړی دکرزی درژیم دکورنیوچارودوزیر په قول دافغانستان د۴هغوولایتونوله جملې څخه دی چې په تېره اوونۍ کې ترټولوډېربریدونه په کې شوی .
دامریکایی پلیو ځواکونودډېرښت سره ددښمن عملیات اوهوائی بمبارونه هم زیات شوی چې ډېرځله یې ملکی تلفات له ځانه سره درلودلی دې اود ی کړنودیرغلګروپه وړاندې اولسی قهر اوعمومی نفرت راپارولی چې دابیاهغه څه دی چې دامریکایانوپه خپل اعتراف په افغانستان کې ددوی دبریالیتوب چانس په اوبولاهو کولای شی پورتنی حقائق په ډاګه کوی چې په جګړه ټینګاراودځواکونوزیاتوالی نشی کولای د افغانستان کړکېچ ته دحل لوری ومومی بلکې برعکس ددې جګړې اوږدوالی هم دامریکا اوهم دافغانستان اوسیمې لپاره ناوړه پایلې له ځانه سره درلودلی شی دافغانستان اسلامی امارت په دی باوردی چی که د اوباماپه مشرۍ امریکایی اداره په رښتیاددې لانجې دحل په لټه کې وی بایددحل په یوه معقولانه اوعملی لارغور وکړی لانجه په لانجو نه حل کیږی اونه دځواک زیاتوالی په افغانستان غوندی هیواد کې فوځی برلاسی تضمینولای شی امریکایی سیاستوالو کلونووړاندې په ویتنام کې دځواک په استعمال ټینګارکاوه خوپه پای کې ددې ناسنجول شوې پالیسۍ پایلې ډېرې ترخې او درنې ورته تمامې شوې .
که چېرې په رښتیادلانجې حل مطلوب وی نو بیایولړتېرېدنواوشاتګونوته اړتیاده زمونږباوردې چې په افغانستان کې دجګړې اوږدوالی نه دافغانستان اونه دامریکېداولس لپاره کوم په زړه پورې ارمغان درلودلی شی .
دامریکې ددې دفاع وزیروایی دنده یې له دې امله ترخه اوناوړه ده چې هره ورځ ځوان امریکایی عسکرپه افغانستان کې یوې مرګونې جګړې ته استوی دایوه ډېره غیرموجهه خبره ده له یوې خوا پینتګان په افغانستان کې دجګړې اوربل کړی اوله بلې خواپه دې اورکې په سوزېدونکوباندې دپینتګان مشراوښکې تویوی که په رښتیاامریکایی پالیسی جوړونکی دخپلوفوځیانوپه بې هدفه وینې تویېدوباندې خواشینې وی نوردې ددې پیل کړې بې هدفه جګړې په اړه له سره فکر وکړی ترڅویې دخپل اولس هیلوته ځواب ویلی وی .
اوس داخبره دنړۍ په سطحه یوه مسلم حقیقت بلل کیږی چې دافغانستان شخړه له نظامی لارې دحل وړنه ده امریکایان بایدله افغان اولس سره دنورزورازمایلونامعقوله تګلاره تعقیب نکړی اوددې رنځېدلی اولس هیلوته په احترام قایل شی .
دافغانستان اسلامی امارت له نن څخه ۸کاله وړاندې دلانجوپه سوله یزحل ټینګارکاوه اوله یرغل وړاندېې داپیغام دامریکایی چارواکوترغوږورسولی وه خوهغه مهال امریکایی چارواکی دنامعلومودلایلوله وجې دخبرومیزته نه کېناستل همدارنګه دافغانستان اسلامی امارت په بار بارخبردارئ ورکړچی دقواووډیرښت به جګړه پراخه اوتلفات ډیرکړی خودامریکا اواتلاف په ګټه به کوم مثبت بدلون رانه ولی چی هم هغسی وشول اوکیږی په هر حال اوس چې دافغانستان تېرو۸کلونوجریاناتودوی له ډېروحقایقوخبرکړل بایدله دې آګاهی څخه اعظمی ګټه پورته کړی .
له بینوا نه په مننه
د ۱۳۷۳ یم کال د جدی میاشت وه. د کابل د ښار زړه او ورنژدې سیمی د مسعودیانو، خلیلیانو، سیافیانو، دوستمیانو او د حکمتیار د جنګیالیو د لاسه د ډول ډول د وسلو تر اورلاندی وی. څښتن تعالی ته به کره شمېره معلومه وی چې په هغه درې ورځنی وحشت کې چې مسعود، سیاف او ربانی د کوڅه واکۍ نه د ښار واکۍ په خاطر دوستمیان او اسلامی حزب یې له ښاره او د هغه له څنډو وشړل، څومره کوچنیان، ځوانان، زاړه او زړې به د دوی د هوس قربانی شوی وی.
د وحشت په دوهم سهار چې راجګ شوو ومولېدل چې زموږ کلی د مسعود د امپراتورۍ برخه ګرځېدلې وه. ل لنګ (اصل الدین) چې تر پرونه یې د اسلامی حزب وسله په اوږه وه نن یې د نظار شورا او د پخوا په څېر شخ شخ ګرځېده. یو کلیوال ورته وویل: "عجیبه کار ده، پرون یې پرضد جنګېدلې اونن یې ملاتړکوی . څنګه یې داسې ژر پر تاسو اتبار وکړ." ل لنګ چې په وړه ژبه خبرې کوی پدی ټکو یې ځواب ورغبرک کړ:" بچې! موږ دالل یو دالل(ډالر)، په هر رژیم کې چلیږوو." نوموړی پخوا د ډاکترنجیب د رژیم په ملاتړ د اردو او څارندوی د مختلفو قطعاتو سربېره د دوستمیانو او ورته ملېشه یې قوماندانانو وسلې اوږې ته پورته اوکوزې کړی دی.
ځینې وخت د عادی نالوستی کلیوال خبره دکاڼی کرښه ګرځی. اصل الدین چې په دولسوکالو کې ایله آته ټولګی لوستی دی. خو د هېواد روان سیاسی ناورین پدې پوهولې: د هر وطن او ولس پلورونکې نه که څوک ملاتړ وکړی هاغه که د هر قام، ژبې او عقېدی لرونکې وی څه خبره نده هره شېبه، هر وخت یې د سترګو تور کېدای شی او پدې باور دی چې هر مریې، پردی پال او بې ضمیره انسان نه دایمی دوست لری او نه دوښمن خویوازې دایمی ګټی لری.
ل لنګ او هغوی ته ورته کسان یوازې په هر رژیم کې چلیږی، لېکن مشران یې د نړۍ وال د وحشت په ټولو مارکیټو (انسان تښتونی، وطن پلورنې، مخدره توکیو، د وسلو او لرغونیوآثارو قاچاق) کې ډیر تود بازار لری. ممکن هر وطن او ولس پال افغان له ځان نه وپوښتی چې ولې دا کسان ډالری څېرې سوی او څنګه یې نړۍ وال مارکیت ته لاره پیداکړه؟
۱: زما په ان خو ډالر پدې وجه نړۍ واله بااتباره سکه شوی چې امریکایان له خپل وطن او ولس سره د بې کچې لېونۍ مینې په لرلو د کوپړیو او مټو په زور د مغز په اوبه کولو او د خولو په تویولو د شپې او ورځې د نه ستړې کېدونکی زیار په اساس د عصری او پر مختللی تخنیک خاوندان شول، دنړۍ د هرهېواد په پرتله یې ډیر اعلی با کیفیته او کمېته صنعتی او زرعتی تولېدات تولېد کړل او کوی یې نو ځکه یې نړۍ وال سوداګریز مارکیټ انحصار او هم یې د سرو زرو پشتوانه تر ټولو ډېره رانیولې ده. نو په همدې وجه ډالر نړۍ وال پولی واحد ګرځیدلې.
روح لرونکی ډالر د هغو په سر چپه ډول نړۍ وال شوی. لومړی خو دا نا چله سه پولۍ د جګړو نه پخوا د خپلوانو او ګاونډیو نه بغیر نور چا نه پېژندل، د ۱۳۵۷ کال د غوایې د ۷ مې خونړی سېلاب د دوی کرغېړنې څېرې ومښلې، د مظلومو افغانانو په سر وینو یې جل او بل او د هېواد د تباهۍ په څپو یې د پېژندل شوو افغان دښمنو پښو کې وغوزه ول. بیا دا په وینو سینګار شوی څېری د ځان غوښتنې، ځان پالنې او د مزو چړچو په خاطر د پردیو په قومانده او وسله د وطن او ولس پلورنې ډګر ته راودانګل، چېرته چې تلای شوه هلته یې په خوله نارې وهلی او هلته چې نشوای تلاې د خپل انځور، پتې له کروکولم سره ( سوانح ) واستولی چې موږ افغانان (پښتانه) وژنو او افغانستان پلورو. پدې ډول د ګاونډیو، سیمې اونړۍ د هیوادو څارګرو شبکو وپېژندل او ډالر یې پرې واورول او اوره وی یې. دوې د ملی شعوراو ملی آرمان د وژلو، له افغان او افغانستان سره د دښمنی او پردیو ته د غلامی په کمال ډالری څېرې شوی.
۲: نړۍ وال مارکیټ ته لار موندل : سړه جګړه ډېره توده وه، شرق او غرب د خپل د سیمه ﺉز نفوس د پراخه ولو په خاطر یو له بل سره ښکر په ښکر وه، د زور ازمایلو ډګر یې زموږ هېواد شوی وه. د وطن پلورنې او افغان وژنې بازار د اوس په شان ګرم وه. کیڼ اړخی له شورویانو سره په معامله کې او ښی اړخی له پاکستان، ایران، عربو او غربیانوسره. نړۍ وال غاصبینو د پښتو متل مطابق کړنه وکړه "که غواړی چې د خره خاوند بی خره کړی نو یوه ټنګه ور زیاته کړه." لومړی روسانو دا نوښت وکړ مسعود، ربانی، اسمعیل چې دپاکستان، امریکا او عربی هېوادو څارګرو شبکو د شورویانو په ضد پېرلی وه. کې جې بې د هغو په پرتله د ډېرو ډالرو د ورکولو سربېره د هېواد د سیاسی واک سپارنې په ژمنه راخپل کړل. په ۱۹۸۸ کال کې د کرملن واکمنو ملا ربانی مسکو ته دعوت او د یو ولسمشر په څېر یې تود هرکلی وکړ. بیا درې کاله وروسته روسانو د کړی ژمنې سره سم د واک په ګدۍ کېنول. ځلور کاله یې د بادار د پیسو او وسلو په زور یې د وحشت تورې دورې دوام وموند. د کابل له تېښتې وروسته یې دتاجکستان په کولاب کې دروسانو په نظامی آډه کې واړول. پوره شپږکاله هغوې پخپله هر اړ خیزه انرژی د هغو بې شومو کا لبوتو ته ساه پوه کړه. د ۲۰۰۱ وم کال د سپتمبرد پېښې په پلمه بوش د افغانستان د اشغال پریکړه وکړه، هغه د روسانو د تجرو بې نه په استفادې سره د وحشت د مارکېټ په متاع داوطلبی وکړه. د سی آې اې دپخوانې کارکونې ګېری په لاس یې هغو ته د ډالرو د ډبیو د ورکولو سربېره د کابل د واک د دوباره ورسپارلو مبارکی هم ورکړه .
محقق ،خلیلی او محسنی پدې چېتو او چمبولو ټنګو چې د مندروړ په بازار کې یو خورد املوک ڼه پری پېرېدل د ایرانی نشنلستو ملایانو په مالی ملا تړ د پام وړ کرنسۍ او د وحشت د مار کېټ معیار شوی. امریکا او ایران چې له دېرشو کالو راهېسی پیشې او موږګ دی، څومره چې د دې دواړو هېوادو سیاسی، اقتصادی مذهبی او نړۍ وال لرې لید سره واټن لری، برعکس هغومره په افغان وژنه او افغانستان ورانونه کې سره نژدې او ګډ هدف لری. امریکایانو په اصطلاح د ترهګرۍ ضد جګړې په پلمه دا ایرانې کرنسۍ دنړۍ وال د وحشت مار کیټ ته د خپل د هېواد د ملی ګټو د دفاع په موخه یې دننه کړی پدی ډول نړۍ والې شوی. ګلاب زوی او عولومی دواړه د د وخت د پوځ غړی وه. د خپل د هېواد د ساتنې او د افغان ولس د هوساینې لپاره سوګند کړی وه. خو له بده مرغه سوګند او ملی ارمان یې پر کې جې بې وپلوره. د وطن او ولس غلیمان او د سو سیل امپریا لیزم د ګټود ساتلو او خوره ولو، وفادار ساتونکې وګرځېدل. هومره چې مجنون د خپلې لیلا په لیدو خندېږی، د اونۍ، میاشتی وږی او تږی د ډوډۍ او اوبو په موندو خوښیږی، او سیندونه د واورې او باران په اوریدو مستیږی نوموړی ورته د امریکا په غندلو خندان، خوښ او مستېدل. پوره ۱۴ کاله د روسانو د ملی ګټو په خاطر د خپل هېواد او خلکو په وړاندی وجنګیدل، هاغه پوځی رتبې باید چې دوې په شلو کالو کې ترلاسه کړې وی نوموړو په شلو میاشتو کې واخستې. د بوش لخوا د هېواد له اشغال نه وروسته سې آی اې د روسانو په خوښه یو له مسکو نه او بل له هالند نه کابل ته وغوښتل د پارلمان غړی یې کړل. اوس د روسانو په شان د امریکایانو د ګټو سپاهیان هم دی. په پاکستان کې د ۱۹۸۴ یم کال د امریکې سفېر کرزی داسې تعریفه وی. هره ورځ به د افغا ن مجاهدینو قوماندانان ماته راتلل د نورو مرستو ترڅنګ به یې د روسانو د هوایې ځواک پرضد د سټنګر د راکټو غوښتنه په تکرار سره کوله، یوه ورځ ساتونکې مې د ورټکولو نه وروسته راننوت وی ویل:" چې یو ځوان غواړی له تاسره وګوری. " ځواب مې ورکړ اجازه ورکړه. ځوان راننوت د روغبړ نه وروسته یې وویل:" زه غواړم چې تاسی د افغانانو په رواج، کولتور او تاریخ پوه کړم." ډېر ځنډ مو خبرې سره وکړی. دا ځوان به کله کله راته. پدې ډول زما او د هغه خوږه ملګری شوه. دا ښکلی ځوان حامد کرزی وه.۱ تاریخ دا شاهدی وایې چې امریکایې څارګرو ۱۷ کاله د بن غوڼډی نه پخوا کرزی ذره ذره چک کړی او د امریکا ملی ګټو ته یې د هغه وفاداری ثابته کړی وه. نوموړی د بن د غونډی په وخت کې د امریکایې سرتېرو ترڅنګ د هېواد د اشغال په خاطر په اورزګان کې دیسانت شو، د همدې چوپړ په وجه د وحشت د مارکېټ د ټېکه دارانو (امریکا، روس، ایران، هند، پاکستان) په تول پوره او برابر وخوت نو ځکه یې د ټولو ملی خاینانو مشر وټاکه پدې ډول د وحشت د مار کېټ وتلې څېره شوه . د روان ع کال په پیل کې چې امریکایې حکومتی چارواکو له کرزی نه مخ واړه وه اوسپکې سپوری یې پسې وویلې. د واشنګتن پوست او نیویارک ټایمزر ورځپانو ور پسې ولیکل چی دکرزی حکومت په فساد کې ککړ، بې کفایته او بې مسولیته اداره ده، د مخ په وړاندې پرځای پر شا ځی. کرزی د تخت د ساتلو په خاطر د آفغانانو په وینو د کرملن دواکمنو ککړه لمن ونیوله اوباما ته یې په تړلو شونډو وویل که تاسو تکیه رانه لری کوی په روسانو یې کوم.
دغو افغان پاورونکو پدې دېرشو کالو کې په وار وار د یوی ټنګې د زیاتېدو په بدل کې لوری ګرځولی پخوانی بادار ته شا او نوې ته یې مخه کړی. په پاړسی کې وایې:" مرا سیب بتی از درخت بید." د دوې دنیا یې عیش اوعشرت پکار دی داکه هندو، نصارا او که ګبر ورکوی باک یې نشته. ترهغه چې ولس همداسی نالوستی، بې کماله او وزګاره وی، خپل انسانی لوړ مقام او پښتنی غرور یو شان د نورو هغو په پرتله برابر ونه ګڼی، پخپل دماغی او فزیکی قوت باندې تکیه ونکړی، د ژوند چارې د تقدیر پر ځای په تدبیر او د بل چا پر ځای پخپل لاس کې وانخلی، دوست او دښمن ونه پېژنی، د نن پر ځای د سبا فکر ونه کړی له شکه پرته دا لوږه،تنده، بې کوری او حقارت به مو تر غاړې وی، دنړۍ وال وحشت پانګه وال به مو کله د اشرار، کمونست او کله د طالب او القایدې په نامه وژنی. څنکه چې دا ۳۰ کاله یې د هېواد سیاسی او اقتصادی واګې دې ډالری څېروته سپارلی، د سطرنج د دانو په شان یې وړاندې وروسته کوې دالړۍ به همداسی پسی غزیږی. بلجیم ۱۸/۵/۰۰۰۹