بوش چې منځ لاری ونه موندل، اوبامایې څنګه مومی ؟
عبید، خلیل
اته کاله وړاندې چې دامریکاپه مشری صلیبی یرغلګرولښکرو ، دافغانستان پاک ټاټوبى اشغال ، واکمن اسلامی نظام یې پکې ړنګ ، داسلامی امارت یوشمیرمسئولین اوفوځی قومندانان اسیران اوشهیدان شول ،صلیبیانو او اجیرانویې فکروکړ،چې نوردوى خپلې موخې ته ورسیدل ، دطالبانوځواک اوغروریې اوبه کړ، واک ، اغیزاوپاکې نظریې ته یې ددوى په اټکل دټول عمرلپاره دپاى ټکى کیښود .هماغه ووچې په کابل کې یې یوه ګوډاګى اداره وتپله ،دناولې ، رټلې اوتیرایستونکې دیمکراسى دتپلوپه خاطریې په اسلامی اقدارو، اوافغانی روایاتو په ډاډه زړه ګوزارونه پیل کړل
زمونږ په یاددى چې کله داسلامی امارت زرګونه مجاهدین دامریکاداشغال په ړومبیو شپوکې دافغانستان په شمال کې ایساراودګلمجموملیشوپه لاس دامریکایانوپه حکم ترقتل عام اووحشت لاندې وواوپه یوه شپه کې په جنګی کلاکې له زروتنوډیرطالبان اومجاهدین لولپه کړاى شول ، په هغه مهال دامریکاددفاع وزیر(رمزفیلډ) دجنګی کلادغمیزې په اړه وویل : په شمال کې ایساراواسیرطالبان هیڅکله دنړیوالوبشری قوانیو تردائرې اوعاطفې لاندې نه راځی ، دوى ټول بایدمړه اوله همدغسې مستبدسرنوشت سره مخ شی
هو! په هغه مهال امریکایانوپه خپل ټول ځواک هڅه کوله چې داسلامی امارت غړی ، افراد، پیروان اویادجهاداوخپلواکى په روحیه سنبال وګړی له منځه یوسی اویاهم دامریکایی غلامۍ کړئ دهغوغاړو ته واچوی ، یانې هلته امریکایان اواجیران یې په هیڅ بیه چمتونه وو، چې طالبان هم دبشریت په دومره لویه دنیا، بې شمیره بشری سازمانونواوقوانینوکې پټ دژونداوچیرته دمیشتیداحق ورکړاى شی ، په هغه مهال یې له طالبانوسره خبری لویه ناروابلله ، نه یې پکې منځ لاری پیژندل اونه هم اعتدال پسندی، بلکې ټول یې دمرګ ، شکنجې اوزولانې مستحق ګڼل !!
خوچې کله غیرتمنوطالبانودافغانستان داسلامی امارت توغ یوواربیاراپورته، رپانده اوبیرته پرې راوګرځیدل ، په اشغالګرویې دهیوادپه لراوبرکې ګوزارونه پیل کړل اودایې په اثبات ورسوله چې افغانان ددې عصردفرعون په وړاندې هم دمقابلې اومبارزې هوډلری اوپه ګونډوکول یې غواړی اوبوش اوایجنټانویې هم ومنله چې داسلامی امارت قیادت اومجاهدین سره کوشیراوکلکې مقابلې ته چمتودی ، نوبیایې داډنډوره پیل کړه ، چې طالبانوکې دوه ډلې اومفکورې شتون لری چې یوسخت دریځی اوبل منځ لاری دى اودوى له منځ لاروطالبانوسره خبروته چمتودى
هماغه وو، چې څه نمایشی ګامونه یې پورته کړل دکابل دادارې په چوکاټ کې یې دسولې اوپخلاینې په نوم پروسې دخپلودرباری .............. په بڼه کې په کارواچولې اوله تیرواتوکلونوراهیسې یې په دغه برخه کې خپلې هرډول حربې وکارولې ، دزر، زور، تهدید اوتشویق پراخ کمپاین یې وچلاوه ،
ولې دلوى خداى (ج) په نصرت هیڅ یې هم ترلاسه اوګوتونشوکړاى ، دافغانستان اسلامی امارت له اته کلنې جهادی مبارزی سره سره دیرغلګروددغې دسیسی په مقابل کې هم سخت مقاومت وکړ، ددرزاچولواوویشلوپه ډګرکې یې هم صلیبیانوته دسرپه کاسه کې اوبه ورکړی او یوه وړوکې ډلګۍ هم داسلامی امارت په لیکوکې پیدانشوه چې دجدایی ناره پورته کړی اوڅوک وښیی چې دادى په طالبانوکی هم بیلابیلې ډلې شته !
اوهغه یوڅوتنه طالبانوته منسوب خلک چې له کوم بند اونیونې پرته کابل ته تللی اوتسلیم شوی ، ځینې وخت یې استخباراتی کړى اخوادې خواپړسوی،ترڅو له طالبانو سره دخبرواترواومذاکراتونغاری پرې وغږوی خوبیاهم تراوسه دکابل اداره اوباداران یې ندی توانیدلی چې کوم کنډواوتشه پرې ډکه اوپوره کړی ، علت یې دادى چې اصلاهغوى له لویه سره داسلامی امارت شعوری اوبنیادی غړی نه وو اونه هم دی ، بلکې اسلامی امارت ته هم له پخوانیوجهادی ډلوورپاتی وواوامارت هغوى ته چوکی اویولړامتیازات ورکړی و، چې کله هغه چوکی اوامتیازات ختم شول ، هغوى بیرته دامتیازاتواوچوکی دترلاسه کولوپه لټه کابل ته لاړل اوتسلیم شول چې دغه خلک هیڅکله داسلامی امارت دلیکې دخیل مرکزی خلک نه وواونه هم کیدلاى شی
اوس چې دامریکاپه قیادت کې بدلون راغلى ، دبوش ځاى اوباما، نیولى اواوبامادخپلې نوی تګلارې ترشعارلاندی نوی ګامونه اخلی ،نوفکرکوی چې دطالبانودخپل منځی ویشلوپه برخه کې لکه چې له ده نه مخکینى امریکایی ادارې چندانې کارندی کړى ، نوځکه اوباما، څوورځې وړاندې له نیویارک ټایمزسره په خبروکې په افغانستان کی دطالبانوپه وړاندې دمخامخ جګړې دماتی د منلوترڅنګ ، داخبره له خولې راوویسته چې دده اداره به هڅې وکړی ترڅو په طالبانوکې تفرقه واچوی اومنځ لاری پکې پیداکړی
خواوباما، بایدپوه شی چې ترده مخکې بوش اوایجنټانویې ددوی په اصطلاح دطالب منځ لارودموندلوپه برخه کې ډیرې لارې اوګودرې لټولی اوهرډول لومې یې وځغولې ، چې هیڅ یې ترلاسه نکړل ، اوس چې اته کاله هم تیرشوی اوپه دغه برخه کی دامریکایانویوې حربې هم کومه نتیجه نده ورکړی اوخپله دغرب دڅیړندویه سازمانونوپه راپورونوکی، دافغانستان اسلامی امارت دهیوادپه 72فیصده ځمکه واک اوحاکمیت لری ، ناټوله خپل ټول ځواک سره دافغانستان جګړه ناکامه ، بې فایدې اوطالبان ، نه ماتیدونکی جنګیالی بولی ، نواوس خوبلکل ممکنه نده چې اوباماطالبان سره وویشی چوکۍ خوښونکې پکې راوټوکوی اومذاکراتوته یې چمتوکړی ،ځکه چې اوس هردعقل خاوندپوهیږی چې په افغانستان کی فوځی وضعه دچاپه ګټه اوافغان ولس دچاترخواولاړاوهمکاردى
اوپه پاى کې اوباما، ته ددې خبرې یادول ضروری دی څو پوه شی چې دطالبانواوقیادت ترمنځ یې یوه داسې کلکه اونه شلیدونکې رشته اوتړاو شتون لری ، چې هغه دډالروپه زور، دچوکى اوامتیازاتوپه هڅونواودګوانتانامو، بګرام اوتیروجنکی کلاووپه شکنجواوزندانونونه پرې کیږی
، نوښه به داوی چې اوباما، له دغه ناکامې اوپرشادتمبول شوې پروژې پرځاى معقوله لارغوره اوانتخاب کړی ، دافغانستان اشغال ته دپاى ټکى کیږدی اوامریکاله تل پاتې نابودى نه وژغوری !!
جنرال سفیر
له ریان ټکی نه په مننه
دایوحقیقت دى چی دامریکا متحده ایالات هیڅ نه لری .انسانی لومړنۍ فطری اړتیاوی ،اجتماعی ژوند،دین ،امنیت ،سکون اوډاډدی . خوپه امریکاکی دایوهم نشته .
دټولنیز ژوندلومړنۍ کړۍ کورنۍ ده ،هغه هلته شکیدلی ده . دپلاراوزوى ،لمسی اونیکه ،لور اومور،لمسۍ اوانا خواخوږی فقط دکال دلومړی ورځی ترسوغات پوری محدوده ده . ترنکاح بی نکاح روابط پکی ډیر دی اواولادچی یی هم په دی ماحول کی زیږی ،هغسی پردی دی . دنوروټولنو په څیر دګډی ناستی ولاړی ځایونه پکښی نه شته ،که شته هغه هم تشریفاتی اوحکومتی مراکزدی ،ټوله مشغله یی فلم اوسینما ده او...
په امریکاکی په نوم ډیردینونه شته، خوپه عمل کی ورباندی هیڅ دین سیورى غوړولى نه دى . اکثرخلک پکښی کاتولیک مسیحیان دی خودهغوى لپاره دین یوازی دکلیسا ترتللو محدود دى .چیری چی دین نه وی، هلته سکون اوډاډنشته او...
په امریکا کی دامنیت په هکله هیڅ ډاډنشته،هلته څوک پیسی ګرځولاى نشواى ،فقط چیکونه دی چی کښته پورته کیږی اوغلاکیدلاى نشی .
دجرمونو؛که وژنه،شوکی اوغلاوی دی اوکه جسمی اوجنسی تیری، خوترټولو هیوادونو یی ریکاډلوړدى ...
امریکاچی څه درلودل،هغه ددیموکراسی نوم دى اودهغوى دټولوکارونولپاره یوبرغولى و،خوکله چی یی په افغانستان اوعراق تیرى وکړ،بی قانونه حکومتونه یی ورباندی وتپل اودهغوى لپاره دهر ډول جرم اوجنایت مرتکب شول ، هغه ددیموکراسی رنګ هم تری لاړ .په تیره چی کله دامریکایانوکړه وړه له خپلومخالفینوسره ولیدل شول چی نه یی په سر اومال ،نه یی په عزت اوپت اونه یی هم په دینی شعایرواوملی عنعناتوصرفه وکړه،ریښتیاهم ورسره دنفرت کچه دومره لوړه شوه چی ډیرو دوستانویی په ځان اودوی لعنت ووایه .
امریکا له دی سره،سره چی په ټوله نړۍ کښی په سلګونوپوځی مرکزونه لری د پوځی نظامونومرسته کوی،هرڅوک چی ددوی دنظامی ګټومخالف وی ،هغه یی دښمنان بللی دی،خوکه دددوی په پلوی هرڅومره ظلم کیږی،هغه دیموکراسی ده.
ددی ټولوکارونو،تیریواوظلمونووروستنۍ اووتلی نمونه،په افغانستان کښی دامریکایی نظامی سفیر ټاکل دی،هغه چی په افغانستان کی نظامی قوماندان اودلته دټولووژنو،نیولواوشړلومسؤل ؤ،نن په سیاسی چوکاټ کی سفیر مقرریږی .
هغه به پرته له همداسی نظامی کړو وړوبل څه ونه لری،ځکه هغه دسیاست سړى نه دى، هغه یوپوځی جنرال دى،یوازی همدی سفارت سیاسی بڼه درلوده،هغه هم ورباندی نظامی شوه،داسی ښکاری لکه په افغانستان کښی چی امریکا اضطراری اونظامی حکومت اعلان کړى وی .
ویره داده چی همدادسفارت پوځی کیدل ،ددی لپاره مقدمه نه وی چی یوبل دیکتاتور، دبن(جرمنی)دبرخوویشونکی خلیل زاد،ښاغلی کرزى څنګ ته نکړی اوهغه ځاى هم یوامریکایی دیکتاتورونه نیسی....
له بینوانه په مننه
سبحان الله الینګارى
د پنجشنبې په ماښام امریکا غږ آشنا راډیو په خپله پښتو خپرونه کې د افغانستان د رسنیو پر قانون خبرې اترې درلودې چې یو تن ښاغلى هېواد دوست له اروپا څخه او ښاغلى سید داود د ارادې ورځپاڼې د امتیاز څښتن له کابل څخه ورسره میلمانه وو.
د خبرو اترو موضوع د رسنیو د قانون نه پاس کېدل وو، ډېره واضح ښکاره ده چې دا د اوسنی حکومت او ولسمشر پر خلاف تبلیغاتی کمپاین و، خو دغه پروګرام دومره به بیړه تنظیم شوى و، چې هر اورېدونکى پرې پوهېده چې خبره څه ده؟
که څه هم د پروګرام کوربه سلیمان شاه د تل په څېر د خپرونې په پاى کې خپله غاړه خلاصه کړه چې ګواکی دا د مېلمنو نظر و د امریکا غږ رادیو او حکومت پکې غرض نه درلود، خو د پینځه څلوېښت دقیقو په اوږدو کې چې کومې مسالې راپورته کړاى شوې ډېرې څرګندې وې، د رسنیو د قانون خبره پخپله په داسې یوه حالت کې چې افغانستان له یوه پلوه په لمبو کې پروت دى، سیاسی جریانات ډېر تاوده وو، د رسنیو قانون هېره خبره راپورته کول په همدې موخه وو چې وښیی کرزى او حکومت اوس له دې نه د تبلیغاتی وسلې په توګه کار اخلی. واقعیت هم همداسې دى، که ملی تلویزیون او رادیو د حکومت په واک که نه واى د ملکی تلفاتو او د بهرنیو ځواکونو د نورو نارواوو غږ به دومره نه و اوچت شوى چې بالاخره یې فرعونی ځواکونه دې ته مجبور کړل چې د افغان دولت اعتراض ومنی او د حل لارې ولټوی.
راځو د دې بحث ځینو برخو ته چې د نظر وړ کوربه له خپلو را بللیو مېلمنو څخه پوښتنې کولې او هغوى ځوابونه ویل، د یوه افغان په توګه ماته د کوربه پاچا صاحب سلیمان شاه! زیاتره پوښتنې داسې ښکارېدلې لکه د یوه خاص خدمت لپاره چې ګومارل شوى وی، د رهبری شویو پوښتنو ځوابونه د ښاغلی هېواد دوست لخوا ټول د ګوزارې وو، هغه د خپل وجدان او علمیت په حکم ځواب ورکاوه، خو د افسوس ځاى دا دى چې هغه د نام رستم به از رستم خبره ده، د ښاغلی حاجی سید داود پنځوس په سلو کې ځوابونه داسې وو چې هسې د چا د خوشالۍ او یا د خپلو فنډونو او ونډونو د چاغولو مساله پکې مطرح وه.
لومړى خو حاجی سید داود د یوه سابقه دار فرهنګی په توګه (ټولنیزو رسنیو) اصطلاح پنځوس ځله کاروله، اوس دا د ده د فرهنګی او ژورنالستیک علم او تبحر مصداق او نمونه وبولو که څه؟ ما خو دغه اصطلاح په رسنیو کې نه وه اورېدلې، ده چې کوم څه ته ټولنیزې رسنۍ ویل مطلب یې ډله ایزې رسنۍ وې، زه نه پوهېږم چې دا د ده خپل ایجاد دى او غواړی چې پر نورو یې هم ومنی که څه بله خبره ده. حاجی صیب ته که بې سویې ووایم امریکا غږ به هم ورسره توهین شی.
په بحث کې ځینې استدلالونه د حاجی صیب مجبوریتونه وو، دى چې له چا نه ډالر اخلی هغه خو باید حلال کړی! که د ملت هیلې او ارزښتونه پکې پایمالېږی که نه، د مثال په توګه د دې پوښتنې په ځواب کې چې د اطلاعاتو او فرهنګ وزیر د رسنیو د قانون په باب وایی چې دا د بهرنیو په فشار جوړ شوى دى، حاجی داود په ډېر احساساتی ډول ځواب ورکوی چې:
متاسفانه کله چې د ځینو کسانو حزبی ګټې او یا حکومت موقف تر سوال لاندې راشی بیا پر بهرنیو انتقاد کوی، دوى دا نه ګوری چې همدغه بهرنی معاشونه ورکوی او همدغه خارجیان د دوى لپاره وژل کېږی!!
نن د افغانستان په لرې کلیو کې له هغه بې سواده بزګر او شپانه سره هم دا مساله حل ده چې خارجیان په خپلو هدفونو پسې راغلی دی، خو حاجی صیب له دومره علم او پوهې سره چې نوې اصطلاوې جوړوی او ځان عقل کل ګڼی بیا هم وایی چې خارجیان زموږ لپاره ځانونه وژنی!
نه پوهېږو چې د افغانانو په نصیب وژاړو او که د خپلو روڼاندو! په قضاوت یا د دوى په بې چاره ګۍ چې د څو ډالرو او یا کومې طمعې لپاره له جامو سره د خپل ملت په سترګو کې ورننوزی.
حاجی داود د یوې بلې پوښتنې ځواب ته فرمایی چې ملی تلویزیون د کرزی په لاس کې دى، په زیګنالونو کې یې د وزیرانو تصویرونه راځی!
د حاجی داود د دې خبرې معنا دا ده چې د کرزی او وزیرانو پر ځاى باید د بوش او اوباما تصویرونه په زیګنالونو کې راتلاى، ځکه چې هغوى ډالر راکوی!!
د رسنیو د قانون په باب د حاجی صیب خبرې د حافظ غونډاری ته ورته وې، ښکاره ده چې ده دغه متنازعه قانون نه و لوستى، دفاع یې هم په ړندو احساساتو او فرمایش وه، تر ټولو عجیبه دا چې ده په رسنیو کې ګډوډی یا د هېوادنیو ګټو خلاف خپرونې د قانونی خلا زېږنده بللې، په داسې حال کې چې د رسنیو پخوانى قانون نافذ دى، تر څو نوى قانون توشیح شوى نه وی همغه پخوانى قانون نافذ او عملی دى.
په لنډه توګه چې ما د آشنا رادیو له دې خپرونې څخه کوم پیغام واخیست همدغه و چې نور امریکا غږ رادیو هم د کرزی پر خلاف کمپاین ته را ووتله، دا چې پایله به یې د کرزی لپاره څه وی بېله خبره ده خو د افغان ولس لپاره دا یوه فاجعه ده، ځکه چې له کرزی سره د امریکا او یو شمېر لوریو مخالفت او دښمنی پردې نه ده چې ده کفایت نه درلود، بلکې پر دې ده چې پر هغوى یې توند اعتراضونه وکړل چې زما ولس بې ګناه مه وژنئ، امریکا اوس همغه هڅه کوی چې د کرزی پر ځاى داسې یو لاسپوڅى ولسمشر وی چې د حاجی صیب داود په وینا په قانون کې لاسوهنو ته ونه ګوری، ډالرو ته وګوری!
د وروستۍ خبرې په توګه زما پردې بشپړ ایمان دى چې افغان ملت به ووژل شی، نور به هم وځورېږی، نور به هم خوار شی، خو ذلیل به نشی او نه به کوم ذلیل ته سر ټیټ کړی.
د کابل پوهنتون د ژورنالیزم د پوهنځی محصل