د واباما نوی ستراتیژی
خبره هغه خوالفاظ جدا،جدا
له ریان ټکی نه په مننه
حقیقت خو دادى چی د امریکا چارواکی،په تیره پخوانى اولس مشر، په تیری اواخلاقی چوکاټونو په ماتولوکی، د جنون حالت ته رسیدلی ؤ.بوش په خپله دوره او دریوکلونو په موده کښی، په دوو اسلامی هیوادونو رډبډ برید وکړ. په دی لاره کی یی د هیڅ شی پروا ونکړه،نه یی ددین قداست وساته،نه یی عنعنه مراعات کړه،نه یی اخلاق ومنل او...
داپه رښتیا سره لیونتوب و خو انګیزه او لامل یی مشخص نه شو چی ایا د امریکا حرص، حماقت او غرور ؤ او که دسپتمبر پیښی یی اعصاب ورته خراب کړی وو. د بوش په تلو او د اوباما په راتلو د نړیوالو، په تیره اسلامی هیوادونو ډیره هیله وه چی داجنون به مهارشی. امریکا به جنګی لاره پریږدی، د صلح او روغی لاره به خپله کړی،خپل رسوخ به بیرته اعاده کړی ، د ملت له اوږو به د جنګ پیټى لری کړی، د جنازو اوجسدونو په ځاى به د ژوندو عسکرو د ورتللو کاروانونه ووینی .خوهغسی ونشول،هغه خرک او هغه درک .هغه د بوش پالسی وه او ده ،خو الفاظ بدل شول .د اوباما په نوی ستراتیژی کښی څو ټکی شته چی دبوش پلان ته ورته او یا تر هغه هم منفی ښکاری .
١- د استقلال مسئله : د بوش په وخت کښی هم افغانستان اشغال شوی ؤ، دجرمنی له غونډی ترنننی انتخاباتو پوری، هیڅ هم داسی نه وو چی استقلال پکښی ښکاره شی، خو بیا هم په ښکاره ځینی تشریفاتی کارونه داسی وو چی ګواکی په افغانستان کی یوه اداره شته چی په اداری کارونوکی استقلال لری . په نظامی برخه کی په څرګنده حاکمیت پردى و،بمباری کیدلی،خلک نیول کیدل،زندانونه جوړیدل او ډکیدل خو حکومتی اداره تر کارونو وروسته خبریدله .
اوباما په دی نوی ستراتیژی کی هغه اداری تشریفاتی استقلال هم تری واخست . ځکه په کابل کی یی د امریکا سفارت هم نظامی کړ. دلته پخوانی قومندان یی سفیر وټاکه چی د افغانستان ملکی کارونه هم په نظامی قومانده اجراء شی.
له اولس زره پوځیانو سره، څلور زره مسلکی مشاورین هم را لیږی چی دا به ټول په افغانی ادارو کښی د روسانو په څیر واکمن مشاورین وی . نو افغانی چارواکو ته به پرته له امر منلو نور څه پاته نه وی.
٢- د ستراتیژی طرح سرچپه ده . اصلا دا ستراتیژی باید د افغانستان د حکومت له لوری جوړه شوی او د پارلمان له لوری تائید شوی وای . تمویل او تقویه یی امریکایانو کړی وای. ځکه دا د افغانستان لپاره وه. د افغانستان په اړتیاوو،تربهرنیانوکورنی ښه پوهیږی . که خبره د سیمی په تیره د پاکستان وی هم دا ښه وه چی پاکستان د خپلو ستونزو د حل لپاره خپله ستراتیژی در لودلاى خو اوس دواړو هیوادونو ته د اشغال شویو هیوادنو په څیر، امریکا ستراتیژی جوړوی .
٣- هیله دا وه چی د اوباما پالیسی به د جنګ په ځاى د صلح وی خو د نورو عسکرو په را استولو،پاکستان په حساب کتاب ګواښلو،د امریکا د متحد، انګلستان دا خبره چی په پاکستان کښی د نظامی فعالیت حمایه کوی،هغه څه دی چی نتایج به یی تر اوس هم خراب او بد وی .
٤- دا مبهمه خبره ده چی دا ستراتیژی به څومره له کاغذ څخه ځمکی ته شی او د عملی کولو څومره چانس به ولری؟ ځکه که دا خبره وڅیړو چی اوباما غواړی د افغانستان اردو او پولیس، ددی اوسنی شمیر دوه برابره زیات کړی .دا به د ډالرو او وسایلو په حساب امکان ولری، خو افراد به له کومه کوی .
اوس دانه چی په اردو کښی څوک شاملیدلو ته زړه نه ښه کوی، بلکی هغوى تښتی، هغوى د څو ډالرو په وړاندی نه له ملت سره جګړه کوی او نه د وسله والو په مقابل کښی د بریالیتوب احساس کولاى شی . وینو چی کله یو ځاى کله بل ځاى، مجاهدینو ته تسلمیږی او یا هم په بهرنی ځواکونو خپل ټوپک ورګرځوی .تیر وخت په غزنی کښی ددوی ترمنځ سخته جګړه وشوه چی د بهرنیانو تر وژلو وروسته، دداخلی افرادو دوی پوستی بمبارد شوی ، په لس ګونو افغانی پوځیان ووژل شول او جسدونه یی تر سمنګانو پوری ورسیدل.
په تیره اونۍ کښی هم یو افغان پوځی دوه تنه بهرنیان ووژل او بیا یی خپل ځان هم وواژه.
دا هر څه ددی نښه ده چی د امریکایانو په موجودیت کښی چی مقابله اوجهاد ورسره توجیه کیدلاى شی، افغانان په امنیتی تشکیل کښی حاضر نه دی چی کار وکړی او که یی کوی نو بیا به د امریکایانو لپاره یو سردرد جوړیږی ...
٥- اوباما په یو بل اړخ کښی هم غولیدلى دى . ددی ستراتیژی تر ټولو اړخونو به دا ورته ګټور وه چی له افغانستان څخه د امریکایی پوځیانو دوتلو نیټه یی اعلان کړی واى . هغه ته اوس هم د افغانانو طبیعت معلوم شوى نه دى چی له بهرنیانو سره جوړه کولاى نشی. هغه خپل دوستان نه ګڼی،د هغوى ښه ځان ته بد بولی .که یی څوک نه منی یوه سروی دی وکړی او په دیموکراتیکه پروسه دی دا درک معلوم کړی چی دلته بهرنیان د ډیرلګښت اوتلفاتوله زغملو سره، سره په خلکو کی ورسره څومره نفرت او کرکه ده .
که رښتیا امریکایان غواړی او د فغانستان مسئلی ته د حل لاره پیدا کوی،نو دوى دی ووزی، دا څه ستونزی چی دی ،ټولی د بهرنیانو د موجودیت زیږنده دی .
خو دا ویل هم ضرور دی چی نن خو ٤١- ٦١ هیوادونه په نظامی اواقتصادی لحاظ په افغانستان کښی دخیل دی، که د نړۍ ټول هیوادونه هم مداخله وکړی ،په زور بریالی کیدل ورته "خیالست و محال است وجنون ".
که یی نه منی انګریزان او روسان دی ور وغږوی .نن خو مسئله ډیره مغلقه ځکه ده چی د امریکایانو معامله له هغو غرونو سره ده چی تر اوسه یی په سر باندی بهرنیانو لاره جوړه کړی نه ده او هغه هم دډیورند ددواړو لورو له خلکو سره چی په تاریخ کی زور ته تسلیم شوی نه دی .
د ازل بندیوان
د پسرلی یوه ښایـــــــــسته سهـــار کـــــی
له شنه اسمانه پـــــــــلوشــــــــــې را اوری
زه په کوټه کی یم فـــــــــــــکرونـــــــو وړی
پر کتابونو د لمر وړانــــــگی ښـــــــــوری
د کړکۍ شاته می لـــــه ونـــــــو څــــــــخه
د مـــــــرغــــکیـــــو آوازونــــــــــــه راځـــی
راتــــــه د تېر پسرلی یــــــــــــاد راولـــــی
راته د تېر عمر خیـــــــالـــــونـــه راځــــــی
پر خپلو سپینو وېښتو لاس تــــېـــــــروم
زړه ته یو یو زلـــــــمی کـــــــــلونــــه راځی
نامرادی ورځــــــــــی می پر زړه را اوری
لکه تیاره کـــــــــــــــــی چی ږغونه راځی
گوره چی څـــــــــــو پسرلی مخکی دلته
پــــــر شنو ښـــاخونو مرغکۍ ناسته وه
لکه له قــــــافـــــــــــــه راوتـــــلې پـــــــری
په ځان غره لکه بدرۍ نــــــــاســـــــــته وه
د فرشتو د نور له گــــــوتــــــــــــو جـــــوړه
په رنگ رنگینه نـــــاوکـــــۍ نـــــاسته وه
پر شـــــنو ښــــــاخــــــــلو یې ترانې اوډلې
پر سرو گلونو یې نغـــــمــــــې شیندلـــــې
د حــــــال پــــــه ژبـــــه یـــــې د لاری کیسې
دانه دانه راته په خـــــولـــــه پـــېیــــلـــــــی
څـــــــــه د زړې ځــــالـــگۍ نــکل په خوله
څه یې دنــوی کـــــور کیسې کـــــــولــــــې
زه په هغه توره کوټه کـــــــی نــــــــاست یم
زه لــــــــــــه هغې کــــــړکــــۍ برگونه وینم
هغه د سرو گلونو تـــــاندی لـــــښــــــــــتی
هغــــــــه د گـــــــلو امېلونــــــــه ویــــــــــــنم
د کړکۍ شاتـــــه پسرلی تېــــــرېـــــــــــږی
د مــــــرغکیـــــــــو کـــــــاروانــــونه ویـــنم
په هرکاروان کی د مرگی هنگــــــــامـــــه
د خزانونو یــــــــــرغـــــلونــــــــــــه ویــــنـــم
هغه مرغۍ چی یې نـــغمې کـــــــــرلــــــــې
چی ترانــــــــې چــــــی یـــــې کیسې پېیلې
ورک به یې چېــــــری وی وروستی ږغونه
پر کوم ولات بـــــــــــــــــــه وی خزان وهلې
بل پسرلی بــــــــــــه وی هم ځای ورکړی
نـــــــــوی ځـــــــالــــۍ ته به وی هم راغلې
کــــــــه بـــــــه د منگولــــو د خزان نیولې
یا بــه ژلــــــۍ د پـــسرلــــــــی وژلــــــې
اوس له هغې نغمې کلونه تېـــــــــر دی
اوس پر هغې شېبې عمرونــــه تېر دی
پسرلی ښخ ســـــــول د خـــــزان پر لمن
پر لحدونـــــــو یـــــــې وختونه تېر دی
زما د کړکــــــــۍ شاته تېرېږی زمان؟
کـــــــــه زه هم مـل یم د همدغه کاروان
نه می خپل سیوری نه می پل ولیدی
نــــــه پــــــه دې لار کی چا لیدلی روان
چا بــه د عــمــر قـــــافـــــله بـــــــلــــلــــې
نه یې هی هی نه یې ښکارېږی ساروان
چــــــی لا بــــــه څونه برېښنا وپړکېږی
چــــــــی لا به څونه وغړومبېږی اسمان
څومره گلونــــــــه بـــه لا وویـــــــــنــــمه
څونه به وینم لا د پــــــرخــی بــــــــاران
څونه به واورمه اشنــــــا ږغـــــــــونــــــه
څونه به ونـــــــاڅــــــی بــــــلبل ته گلان
څومره به یاد کم لــــــه زلمیو ســـــــــــره
د ځوانۍ خوب د مستۍ تللی داستان
چی لا به څونه پسرلی وشمــــــــېرم
لا څه بادونه به راځی د خــــــــــــــزان
لـکه چی ماته را یــــــادېـــــږی تللی
ما به هم یاد کی پاته سوی یــــــاران
خو دغه سر به راته نه ســــــی معلوم
دا حقیقت بــــه راتـــه نــــه سی عیان
چی په لـــــحد کی به بندی اوسېږم
که پـــــه ژوندون یم د ازل بندیوان
راته ښکارېږی چی بندی پیدا دی
د مور له غېږی ترقیامته انسان.
ویرجینا
۲۰۰۴/۵/۱۰
له بینوانه په مننه
سرچینه: بریټانوۍ ډیلی ټیلیګراف ورځپاڼه
ژباړه او ترتیب: میرویس جلالزی
د بریټانیی ډیلی ټیلګراف ورځپاڼی د ناټو سازمان د تشکیل شپیتمې کلیزې ته کتنه کړی او په اړه یې یو تحلیلی مطلب لیکلی.
ورځپاڼی د بریټانیی له لوی درستیز او هوایی مارشال څخه په حواله په ناټو نیوکه کړی چې په افغانستان کې د دغه سازمان ماموریت د نه همغږی پالیسې له کبله د هرې ورځی په تیریدو له نویو چلینجونو سره مخ کیږی.ډیلی ټیلګراف له دغه جنرال څخه په حواله لیکی چې ناټو یو ناکامه سازمان دی نو ځکه یې مقتدر غړی لکه آلمان، فرانسه، هسپانیا او بریټانیا افغانستان ته د اړتیا وړ سرتیری نه استوی.که څه هم بریټانیا اوس یوازی د اتو سوو نورو سرتیرو استول افغانستان ته منظور کړی خو دغه بریټانوی جنرال په روانو حالاتو کې افغانستان ته د لږ شمیر سرتیرو استول یوه ناورین ته ورته کار بولی.د هوایی مارشال ناټو سازمان هغه ارګان ته ورته وبلل چې پر وینا یې د خپل منځی اختلافاتو ښکار ګرځیدلی نو ځکه د افغان ماموریت په اړه په یوه خوله نه دی.ډلی ټلیګراف د دغې ناهمغږۍ یوه روښانه بیلګه افغانستان ته د ناټو د مقتدرو غړو له خوا د ستریو له استولو څخه د هغوی انکار دی.ډیلی تیلیګراف ورځپاڼی د بریټانیې له لوی درستیز څخه په نکل د ناټو د جوړښت شپیتمه کلیزه د دې سازمان د بربادۍ د لمانځلو ورځ بللی ده.
تبصره:
د ناټو سازمان چې د امریکې له خوا په افغانستان کې پراخ ښکیل شوی په دې ورستیو کې په ریښتیا هم په بیلا بیلو مواردو کې له سختو ستونزو او هغو کړاونو سره مخ شوی چې رسنیو ته یې په اړه له ډیر څه ویلو ډډه کوی ځکه چې د دغو نیمګرتیاوو او تبعیضونو یادول به د سازمان د ټوکټوکیدو لامل وګرځی.د بیلګې په توګه که چیرته د ناټو سازمان د سرتیرو د ژوندانه حالاتو ته پام وکړو نو دا به له ورایه ومومو چې په دې سازمان کې د بریټانوی، امریکایی او د بی وزلو ملکونو لکه مسدونیا او پرتګال د سرتیرو د ژوندانه او امتیازاتو تر منځ څومره لوی توپیر شتون لری.په افغانستان کې د ناټو د غړی هیواد ترکیې د یوه معمولی سرتیری معاش ۷۰۰ امریکایی ډالرو ته رسیږی په داسی حال کې چې د امریکایی او بریټانوی سرتیرو معاش له ۵۰۰۰ امریکایی ډالرو څخه پیل کیږی او هان تر ۱۲۰۰۰ امریکایی ډالرو ته رسیږی.په کابل کې د دفاع وزارت په پخوانی عسکری کلوپ کې د ناټو د مرکزی قوماندانۍ په دننه کې د یوه بریټانوی او یا هم امریکایی سرتیری لپاره د ورځی ۱۱۰ ډالره چې شاوخوا له اتیا یورو سره برابره ده د دریو وختونو د خوړو لپاره د اعاشې په توګه د یوې ورځی لپاره ورکول کیږی په داسی حال کې چې په همدې قوماندانۍ کې یوه مسدونیایی او یا هم ترکې سرتیری ته چې هیوادونه یې د ناټو مقتدر غړی نه بلل کیږی حتی د څښاک د معدنی اوبو بوتل هم په شمیر ورکول کیږی او دا په ثبوت سره ویلای شو چې د مسدوړنیا هیواد د ناټو سرتیری اوبه په سطلونو کې څښی په داسی حال کې چې امریکایی د ناټو سرتیری اصلاْ د اوبو هیڅ کومه ستونزه نه لری او له ډول ډول نوشابو کار اخلی.یوه بله مسله دا ده چې په کابل کې د ناټو په قوماندانۍ کې د سرتیرو لپاره د سپورټ په کلپ ( جیم) کې د مقتدرو هیوادونو لکه امریکې، بریټانیا، آلمان او داسی نور د تمریناتو حق لری په داسی حال کې چې د مسدونیا، پرتګال او ترکیې سرتیری په دغه جیم کې د تمریناتو حق نه لری.د بینوا ویب پاڼی درنو لوستونکو د پوځی تجهیزاتو په برخه کې هم د ناټو په دننه کې ستر توپیر موجود دی، د بیلګې په توګه په افغانستان کې د مسدونیا، ترکیې، پولنډ او داسی نورو فقیرو اروپایی هیوادونو سرتیری له دوهم او یا هم دریم لاس روسی کلاشینکوفونو څخه کار اخلی په داسی حال کې چې امریکایی او بریټانوی سرتیری په پرمختللو ماشین ګڼو او سپکو وسلو ثمبال دی.دا هغه بیلګې دی چې په ریښتیا هم د ناټو سازمان په دننه کې ستر تبعیض ښیی او په لوړه کچه هم د دې سازمان د مقتدرو او غیر مقتدرو هیوادونو تر منځ د امتیازاتو او صلاحیتونو تر منځ ستر توپیرونه شتون لری چې په ریښتیا هم د دغه سازمان د بربادۍ لامل ګرځی.